Tuż po Jastrach, czyli Wielkanocy, uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 2 w Brusach, uczęszczający na lekcje języka regionalnego kaszubskiego z klas 2, 6 a, 6 b, wybrali się na wycieczkę regionalną. Trasa wiodła do Bytowa przez Leśno i Przymuszewo.
Leśno zwane Perłą Ziemi Zaborskiej jest wyjątkowo malowniczą miejscowością. Już z daleka widoczny jest unikatowy modrzewiowy kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, który należy do najlepiej zachowanych i najbardziej oryginalnych drewnianych kościołów kaszubskich. Pierwotnie znajdował się tutaj kościół pw. świętej Katarzyny, zaś fundatorką nowej XVII - wiecznej świątyni była królowa Maria Ludwika Gonzaga. Ciekawostką jest, że wieża kościelna ma wysokość 38 metrów i stanowi najwyższą wieżę kościoła drewnianego w Polsce. O historii parafii, ciekawostkach, legendach opowiadał nam ks. Proboszcz Damian Drozdowski, za co serdecznie dziękujemy.
W Przymuszewie zwiedziliśmy ponad stuletnią szkołę, wybudowaną przez władze pruskie, do której uczęszczała wielka pisarka kaszubska – Anna Łajming. Obecnie znajduje się tutaj Izba Pamięci pisarki z licznymi pamiątkami, fotografiami, wspomnieniami. To wyjątkowe miejsce zwiedziliśmy dzięki uprzejmości i gościnności dyrektor Szkoły Podstawowej im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Leśnie-Szkoły Filialnej w Przymuszewie, Pani Annie Klonowskiej – Dorszyńskiej. Przemaszerowaliśmy również pod dom, w którym urodziła się w 1904 roku i spędziła pierwsze 16 lat życia Anna Żmuda Trzebiatowska, przyszła literatka. Trzebiatowscy sąsiadowali przez sień z niemiecką rodziną Heringów, ewangelików. Żyli z nimi w wielkiej zgodzie i przyjaźni mimo różnic narodowościowych i religijnych, a językiem, którym się porozumiewali na co dzień, był kaszubski.
W Bytowie zwiedzanie rozpoczęliśmy od podziwiania zabytkowego mostu kolejowego nad rzeką Borują z ok. 1884 roku. Konstrukcja mostu wzorowana jest na rzymskich akweduktach. Składa się z sześciu ceglanych przęseł łukowych, które opierają się na murowanych granitowych podporach. U szczytu filarów budowli znajdują się płaskorzeźby wykonane z piaskowca przedstawiające charakterystyczne herby kolei pruskich, Bytowa, Pomorza, Rzeszy oraz Prus. To jeden z piękniejszych mostów kolejowych na Pomorzu. Ciekawostką jest to, że w okresie międzywojennym, most widniał na pieniądzach zastępczych Bytowa, o nominale 2 marki.
Przemierzając zespół parkowo – cmentarny przy cerkwi św. Jerzego, dotarliśmy do niewielkiej świątyni pochodzącej z XVII w., której losy świadczą o bogatej historii miasta. Obecnie, po generalnym remoncie w latach osiemdziesiątych XX wieku to cerkiew bizantyjsko-ukraińska. Pierwotny kościół pw. św. Jerzego zbudowany został prawdopodobnie w drugiej połowie XV w., spłonął w 1629 roku. Świątynię zwano "kościółkiem kaszubskim", ponieważ odbywały się tu nabożeństwa kaszubskie do 1859 roku, tu również posługę duszpasterską sprawował pastor Szymon Krofey. To właśnie on jest autorem przekładu katechizmu Marcina Lutra na język kaszubski. Był wiernym obrońcą języka kaszubskiego,
starał się, aby regionalna gwara znajdowała swoje miejsce we wszystkich dziedzinach życia.
Kulminacją wizyty w Bytowie było zwiedzanie XVI wiecznego zamku pokrzyżackiego, w którym mieści się muzeum zachodniej kaszubszczyzny. Ekspozycje podzielono na poświęcone etnografii oraz zabytkom historycznym, wiele eksponatów związanych jest z Kaszubami. Mieliśmy także okazję podziwiać portrety książąt pomorskich oraz wystawy bruszan: Jerzego Dorawy - „Początek” oraz kolekcję sztuki ludowej Józefa Chełmowskiego z zapierającą dech w piersiach 55 - metrową Apokalipsą.
Jak podczas każdej wycieczki, nie zabrakło zakupu kaszubskich pamiątek, był też „smaczny jôdë” w „Stacji Smaku”; dopisała także pogoda i dobre humory. Opiekę nad uczniami sprawowały p. Justyna Górska i p. Irena Jażdżewska..
